Camus Albert - Obcy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Albert CamusOBCYCZﾊ姑 IDzisiaj umarｳa mama. Albo wczoraj, nie wiem. Dostaｳem depesz・z przytuｳku: "Matka zmarｳa. Pogrzeb jutro. Wyrazy wspczucia." Niewiele z tego wynika. To staｳo si・by・moｿe wczoraj.Przytuｳek dla starc jest w Marengo, osiemdziesiｹt kilometr od Algieru. Wsiｹd・w autobus o drugiej godzinie i przyjad・po poｳudniu. W ten spos b鹽・mｳ nocｹ czuwa・przy zwｳokach i wri・jutro wieczorem. Poprosiｳem szefa o dwa dni zwolnienia, w takich okoliczno彡iach nie mｳ mi odmi・ Ale nie wyglｹdaｳ na zadowolonego. Nawet mu powiedziaｳem: "To nie moja wina." Nie odpowiedziaｳ. Pomy徑aｳem wi鹹, ｿe nie powinienem byｳ mu tego mi・ Zresztｹ nie miaｳem si・z czego tｳumaczy・ To raczej jemu wypadaｳo zｳoｿy・mi kondolencje. Ale zapewne zrobi to pojutrze, gdy mnie zobaczy w ｿaｳobie. Na razie jest troch・tak, jakby mama wcale nie umarｳa. Po pogrzebie, przeciwnie, sprawa b鹽zie zaｳatwiona i wszystko przybierze formy bardziej oficjalne.Pojechaｳem autobusem o drugiej. Byｳo bardzo gorｹco. Zjadｳem, jak zwykle, w restauracji u Celestyna. Wszyscy mi wspczuli, a Celestyn powiedziaｳ: "Ma si・tylko jednｹ matk・" Kiedy wychodziｳem, odprowadzili mnie do drzwi. Byｳem nieco roztargniony, poniewaｿ musiaｳem jeszcze wstｹpi・do Emanuela, ｿeby poｿyczy・czarny krawat i opask・z krepy. Straciｳ wuja przed kilku miesiｹcami.Biegｳem, ｿeby si・nie spni・na autobus. Ten po徘iech i bieganina, a ponadto koｳysanie, zapach paliwa, odblask szosy i nieba, zapewne wszystko razem, wprawiｳy mnie w drzemk・ Spaｳem przez prawie caｳｹ drog・ Obudziｳem si・wsparty o jakiego・oficera, kty u徇iechaｳ si・do mnie i spytaｳ, czy jad・z daleka. Powiedziaｳem: "Tak", ｿeby przeciｹ・rozmow・Przytuｳek leｿy o dwa kilometry od miasta. Zrobiｳem t・drog・piechotｹ. Chciaｳem zaraz zobaczy・mam・ Ale dozorca powiedziaｳ, ｿe powinienem odwiedzi・dyrektora. Poniewaｿ byｳ zaj黎y, czekaｳem troch・ Dozorca przez caｳy czas co・do mnie miｳ; wreszcie zobaczyｳem dyrektora: przyjｹｳ mnie w swoim gabinecie. Jest to maｳy staruszek z Legiｹ Honorowｹ. Przyjrzaｳ mi si・swymi jasnymi oczkami. Potem u彡isnｹｳ mi dｳo・ ktｹ przytrzymaｳ tak dｳugo, ｿe nie bardzo wiedziaｳem, jak jｹ wycofa・ Zajrzaｳ do kartoteki i powiedziaｳ: "Pani Meursault przybyｳa tu trzy lata temu. Pan byｳ jej jedynｹ podporｹ." Sｹdziｳem, ｿe stawia mi jakie・zarzuty, i zaczｹｳem wyja從ia・ Ale przerwaｳ mi: "Pan nie musi si・usprawiedliwia・ moje drogie dziecko. Czytaｳem kartotek・pakiej matki. Pan nie mｳ zaspokoi・jej potrzeb. Musiaｳa mie・piel麋niark・ Pana pobory sｹ skromne. Zwaｿywszy to wszystko, tutaj byｳo jej lepiej." Powiedziaｳem: "Tak, panie dyrektorze." Dodaｳ: "Wie pan, miaｳa tu przyjaci, ludzi w jej wieku. Mogｳa dzieli・z nimi zainteresowania dla spraw z dawnych lat. Pan jest mｳody, nudno by jej byｳo z panem."To prawda. Kiedy mama byｳa w domu, sp鹽zaｳa czas w milczeniu, wodzｹc za mnｹ oczami. W pierwszych dniach pobytu w przytuｳku cz黌to pｳakaｳa. Ale to byｳa sprawa przyzwyczaje・ Po paru miesiｹcach pｳakaｳaby, gdyby jｹ odebra・z przytuｳku. Teｿ z racji przyzwyczaje・ Troch・dlatego w ostatnim roku prawie tu nie przyjeｿdｿaｳem. A rnieｿ ze wzgl鹽u na strat・niedzieli, nie liczｹc trud zwiｹzanych z doj彡iem do autobusu, kupnem bilet i dwoma godzinami jazdy.Dyrektor jeszcze co・miｳ. Ale juｿ go prawie nie sｳuchaｳem. Potem powiedziaｳ: "Sｹdz・ ｿe chce pan zobaczy・matk・" Podniosｳem si・bez sｳowa, a on pierwszy skierowaｳ si・ku drzwiom. Na schodach wyja從iｳ: "Przenie徑i徇y jｹ do maｳej kostnicy. ｯeby oszcz鹽zi・innych. Za kaｿdym razem, kiedy kty・z pensjonariuszy umiera, reszta jest przez dwa, trzy dni bardzo zdenerwowana. To utrudnia prac・" Przechodzili徇y przez dziedziniec, gdzie wielu starc rozmawiaｳo w maｳych grupkach. Gdy mijali徇y ich - milkli. Ale za naszymi plecami rozmowy rozpoczynaｳy si・na nowo. Moｿna by rzec - stｳumione skrzeczenie papug. Przed drzwiami maｳego budynku dyrektor opu彡iｳ mnie: "Zostawiam pana, panie Meursault. Jestem do pana dyspozycji u siebie w biurze. Pogrzeb zostaｳ ustalony na dziesiｹtｹ godzin・rano. Sｹdzili徇y, ｿe umoｿliwi to panu czuwanie w nocy przy zmarｳej. Jeszcze sｳowo: zdaje si・ ｿe paka matka cz黌to miｳa do swoich wsptowarzyszy, ｿe pragnie mie・pogrzeb religijny. Bior・na siebie zaｳatwienie wszystkiego, co trzeba. Ale chciaｳem pana o tym powiadomi・" Podzi麑owaｳem mu. Mama, nie b鹽ｹc ateistkｹ, nigdy za ｿycia nie my徑ala o religii.Wszedｳem. Salka byｳa bardzo jasna, pobielona wapnem, pokryta szklanym dachem. Umeblowanie skｳadaｳo si・z krzeseｳ i kozｳ. Dwa z nich, po徨odku, podpieraｳy trumn・z zamkni黎ym wiekiem. Wida・byｳo tylko bｳyszczｹce 徨uby, do poｳowy wkr鹹one, odstajｹce od desek zaciｹgni黎ych na kolor orzecha. Obok trumny siedziaｳa piel麋niarka, Arabka, w biaｳym kitlu i jaskrawej chustce na gｳowie.W tym momencie zjawiｳ si・za moimi plecami dozorca. Musiaｳ biec. Zacinaｳ si・troch・ "Trumna zostaｳa zamkni黎a, ale ja od徨ubuj・wieko, ｿeby pan mｳ jｹ zobaczy・" Zbliｿaｳ si・juｿ do trumny, kiedy go zatrzymaｳem. Powiedziaｳ: "Nie chce pan?" Odpowiedziaｳem: "Nie." Umilkｳ, a ja zmieszaｳem si・ poniewaｿ czuｳem, ｿe nie powinienem byｳ tego powiedzie・ Po chwili spojrzaｳ na mnie i spytaｳ: "Dlaczego?", ale bez wyrzutu, jakby si・tylko informowaｳ. Odrzekｳem: "Nie wiem." Wtedy kr鹹ｹc swe biaｳe wｹsy o忤iadczyｳ nie patrzｹc na mnie: "Rozumiem." Miaｳ ｳadne, jasnoniebieskie oczy i rowｹ cer・ Podaｳ mi krzesｳo i sam usiadｳ za mnｹ, nieco w tyle. Piel麋niarka wstaｳa i skierowaｳa si・ku wyj彡iu. Dozorca powiedziaｳ: "Ma szankra." Poniewaｿ nie zrozumiaｳem, spojrzaｳem na piel麋niark・i zobaczyｳem, ｿe poniｿej oczu owijaｳ jｹ bandaｿ, kty biegｳ wok gｳowy. Na wysoko彡i nosa bandaｿ leｿaｳ pｳasko. W jej twarzy wida・byｳo tylko biel tego bandaｿa.Kiedy wyszｳa, dozorca odezwaｳ si・ "Zostawi・pana samego." Nie wiem, jaki gest wykonaｳem, ale nie wyszedｳ i staｳ za mnｹ. Jego obecno懈 za moimi plecami kr麪owaｳa mnie. Izb・wypeｳniaｳo pi麑ne 忤iatｳo pnego popoｳudnia. Dwa szerszenie brz鹹zaｳy, obijajｹc si・o szklany dach. Czuｳem, jak ogarnia mnie senno懈. Nie odwracajｹc si・ powiedziaｳem do dozorcy: "Od dawna pan tu jest?" Odpowiedziaｳ natychmiast: "Pi・ lat", jak gdyby od poczｹtku czekaｳ na moje pytanie.Potem rozgadaｳ si・na dobre. Zdziwiｳby si・bardzo, gdyby mu kiedy・powiedziano, ｿe skozy jako dozorca przytuｳku w Marengo. Miaｳ sze懈dziesiｹt cztery lata i byｳ paryｿaninem. W tym momencie przerwaｳem: "Ach, pan nie jest stｹd?" Potem przypomniaｳem sobie, ｿe nim mnie zaprowadziｳ do dyrektora, opowiadaｳ mi o mamie. Powiedziaｳ, ｿe trzeba jｹ pochowa・bardzo szybko, gdyｿ na rninie jest gorｹco, zwｳaszcza w tej okolicy. Wyznaｳ mi wtedy, ｿe mieszkaｳ w Paryｿu i ｿe trudno mu o tym zapomnie・ W Paryｿu zostaje si・przy zmarｳym przez trzy, a nawet cztery dni. Tu nie ma czasu, czｳowiek nie u忤iadomiｳ sobie jeszcze, co si・staｳo, a juｿ trzeba biec za karawanem. Jego ｿona odezwaｳa si・wczas: "Przesta・ to nie sｹ tematy dla pana." Stary poczerwieniaｳ i zaczｹｳ si・usprawiedliwia・ Przerwaｳem mu miｹc: "Aleｿ nie, aleｿ nie." Uwaｿaｳem, ｿe to, co powiedziaｳ, byｳo sｳuszne i interesujｹce.W kostnicy powiadomiｳ mnie, ｿe do przytuｳku dostaｳ si・jako n鹽zarz. Poniewaｿ jednak czuｳ si・w peｳni siｳ, zaproponowaｳ, ｿe b鹽zie dozorcｹ. Zwriｳem mu uwag・ ｿe w kou jest jednak pensjonariuszem. Powiedziaｳ, ｿe nie. Juｿ przedtem zastanowiｳ mnie ton, jakim miｳ "oni", "tamci", rzadziej "starzy", opowiadajｹc o pensjonariuszach, z ktych wielu nie miaｳo wi鹹ej lat niｿ on. Ale, oczywi彡ie, zachodziｳa rnica: on byｳ dozorcｹ i miaｳ w pewnym sensie wｳadz・nad nimi.W tym momencie weszｳa piel麋niarka. Zmierzch zapadｳ gwaｳtownie. Noc szybko g黌tniaｳa nad szklanym dachem. Dozorca przekr鹹iｳ kontakt, nagｳy wybuch 忤iatｳa o徑epiｳ mnie. Zaprosiｳ mnie do refektarza na obiad. Ale nie byｳem gｳodny. Zaofiarowaｳ si・wi鹹, ｿe przyniesie filiｿank・kawy z mlekiem. Poniewaｿ bardzo lubi・kaw・z mlekiem, zgodziｳem si・ powriｳ po chwili z tacｹ. Wypiｳem. Potem miaｳem ochot・zapali・ Zawahaｳem si・jednak, gdyｿ nie wiedziaｳem, czy mog・to zrobi・przy mamie. Zastanowiｳem si・ to nie miaｳo najmniejszego znaczenia. Pocz黌towaｳem dozorc・papierosem i zapalili徇y.W pewnej chwili powiedziaｳ mi: "Wie pan, przyjaciele pakiej matki przyjdｹ takｿe czuwa・przy niej. Taki jest zwyczaj. B鹽・musiaｳ przygotowa・dla nich krzesｳa i czarnｹ kaw・" Spytaｳem, czy moｿna zgasi・jednｹ z lamp. Odblask 忤iatｳa na biaｳych 彡ianach m鹹zyｳ mnie. Powiedziaｳ, ｿe to niemoｿliwe. Instalacja jest skonstruowana w ten spos: wszystkie albo ｿadna. Przestaｳem zwraca・na niego uwag・ Wychodziｳ, wracaｳ, rozmieszczaｳ krzesｳa. Na jednym z nich ustawiｳ wok dzbanka do kawy stos filiｿanek. Potem usiadl naprzeciw mnie, po drugiej stronie mamy. Piel麋niarka znajdowaｳa si・tu rnieｿ, w gｳ鹵i, odwrona plecami. Nie widziaｳem, co robi. Ale po ruchu ramion mogｳem przypuszcza・ ｿe robi na drutach. Panowaｳ ｳagodny spok, kawa rozgrzaｳa mnie, przez otwarte drzwi wchodziｳ zapach nocy i kwiat. Przypuszczam, ｿe si・troch・zdrzemnｹｳem.Obudziｳ mnie szelest. Gdy otworzyｳem oczy, izba wydaｳa mi si・jeszcze bardziej l從iｹca biaｳo彡iｹ. Wok mnie nie byｳo ani skrawka cienia i kaｿdy przedmiot, kaｿde zaｳamanie rysowaｳo si・z ostro彡iｹ, kta raniｳa wzrok. Wｳa從ie w tym momencie weszli przyjaciele mamy. Byｳo ich z dziesi鹹ioro, sun麝i milczｹc, w o徑epiajｹcym 忤ietle. Usiedli, ani jedno krzesｳo nie skrzypn・o. Widziaｳem ich tak, jak jeszcze nigdy nikogo nie udaｳo mi si・zobaczy・ nie umknｹｳ mi ｿaden szczeg ich twarzy czy ubrania. A przecieｿ nie sｳyszaｳem ich i z trudem przyszｳo mi uwierzy・w ich realno懈. Prawie wszystkie kobiety nosiｳy fartuchy, troki opasujｹce talie jeszcze bardziej wypychaｳy do przodu ich wzd黎e brzuchy. Nie zauwaｿyｳem nigdy dotｹd, do jakiego stopnia stare kobiety mogｹ by・brzuchate. M・czy殤i, prawie wszyscy, byli bardzo chudzi i trzymali laski. Uderzyｳo mnie, ｿe w ich twarzach nie widziaｳem oczu, jedynie matowe l從ienie w zagｳ鹵ieniu zmarszczek. Kiedy usiedli, wi麑szo懈 z nich zacz・a mi si・przyglｹda・i potrzｹsa・z zakｳopotaniem gｳowami; ich wargi zos... [ Pobierz całość w formacie PDF ]